Zamek Królewski na Wawelu

Wśród miejsc ważnych dla dziejów Polski Wawel zajmuje wyjątkową pozycję. Wapienne wzgórze położone w zakolu królowej polskich rzek Wisły jest miejscem owianym legendami sięgającymi najdawniejszych polskich dziejów, których bohaterami uczyniono: króla Kraka i królewnę Wandę, co nie chciała Niemca; dziwnego i budzącego strach potwora zwanego wawelskim smokiem, a także jego pogromcę, którym miał być sam Krak lub szewczyk Skuba. Wawel jest także miejscem, na którym trwale odcisnęły się ślady najważniejszych dla Polski chwil najpiękniejszych, najwznioślejszych i pełnych chwały, jak również tych tragicznych, związanych z głębokim upadkiem. Zadecydowało o tym usytuowanie w Krakowie, na wzgórzu nad Wisłą, wpierw książęcej, następnie królewskiej rezydencji, a także kościoła katedralnego – miejsca koronacji i pochówku polskich monarchów oraz członków ich rodzin, pełniącego jednocześnie funkcję narodowego sanktuarium, przechowującego relikwie patrona państwa – św. Stanisława. Przez wieki było to centrum polityczne, kulturalne i religijne Rzeczypospolitej. Gdy w wyniku zaborów Polacy utracili własne państwo, Wawel stał się symbolem narodowej tożsamości i wielkiej przeszłości narodu przypominającym Polakom dni wielkości, krzepiącym serca i budzącym nadzieję na niepodległość.



Królewski zamek przebudowany z gotyckiego w renesansowy za sprawą króla Zygmunta I Starego to jedna z najcenniejszych budowli renesansowych na północ od Alp. Usytuowany w najbardziej wyniosłej części wzgórza panuje nad miastem monumentalną, majestatyczną sylwetą, budzi zachwyt niezwykłą malowniczością. Wyróżnia się zwłaszcza jego północno-wschodni narożnik z Kurzą Stopką, Wieżą Duńską i Wieżą Zygmunta III, grający formami gotyckimi, renesansowymi i barokowymi. Obszerny dziedziniec pałacowy przewyższający rozmiarami włoskie, na których jest wzorowany, urzeka renesansowymi krużgankami. Szlachetności renesansowych, nawiązujących do antyku form architektonicznych towarzyszą malownicze efekty rytmu arkad, alternacji jasnych i ocienionych barw krużganków.



Katedra krakowska na Wawelu pw. św. Stanisława biskupa i św. Wacława to najdostojniejsza polska świątynia, miejsce koronacji polskich królów i królowych, a także ich wiecznego spoczynku. Gromadzi w swoim wnętrzu skarby kultury sięgające początków państwa polskiego. Stanowi też wraz z Zamkiem Królewskim symbol narodowej ciągłości, zwornik polskiej państwowości. Z malowniczą sylwetą katedry nie może się równać żadna polska świątynia. Wzniesiona w XIV stuleciu dziś olśniewa zarówno grą form architektonicznych – romańskich, gotyckich, renesansowych i barokowych – jak i zestawieniem barwnym – stłumionej czerwieni cegły oraz różnych odcieni białego kamienia, z szaro-zielonymi kolorami hełmów i kopuł, wśród których króluje złota kopuła Kaplicy Zygmuntowskiej, dzieło Berrecciego.

Przez wieki pozostaje niezmienny pomnikowy charakter wzgórza, zaklęte w nim piękno i przesłanie o przeszłości polskiego narodu, wielkiej i wzniosłej, a jednocześnie budzącej refleksje nad chwilami tragicznymi historii Polski i losami jej bohaterów.

Zamek Królewski w Warszawie | Pomnik historii i kultury narodowej

Zamek Królewski w Warszawie – dawna rezydencja królów Polski i siedziba Sejmu Rzeczypospolitej Obojga Narodów – został wzniesiony z ruin ostatniej wojny. Dziś to muzeum wnętrz otwarte dla szerokiej publiczności i miejsce ważnych uroczystości państwowych. Wysadzony w powietrze przez wojska niemieckie jesienią 1944 r. zamek został odbudowany staraniem całego narodu ze składek społecznych w latach 1971–1984. Bogato urządzone wnętrza przeniosą nas do czasów Wazów, Sasów i króla Stanisława Augusta. Jego Apartamenty ─ Wielki i Królewski ─ wiernie oddają zarówno atmosferę epoki, jak i wyrafinowany gust artystyczny ostatniego władcy.



Zwiedzających zamek zachwyca reprezentacyjna Sala Balowa, gdzie odbywają się dziś najważniejsze spotkania, Sala Rycerska z obrazami Marcella Bacciarelliego pokazującymi najistotniejsze wydarzenia z historii Polski i rzeźbami przedstawiającymi osobistości życia politycznego i artystycznego, Sala Tronowa z zachowanym fotelem tronowym, a miłośników malarstwa – niezwykły Pokój Canaletta z obrazami przedstawiającymi widoki Warszawy i okolic uratowanymi podczas ostatniej wojny.



Najbogatszych treści historycznych dostarczają sale sejmowe, z Salą Senatorską – miejscem uchwalenia w 1791 r. Konstytucji 3 maja – i Dawną Izbą Poselską na parterze, przypominającą dzięki bogatej dekoracji malarskiej dawny ceremoniał sejmowy. W Pokojach Królewiczowskich można podziwiać obrazy historyczne Jana Matejki, a w Galerii Lanckorońskich ─ dwa obrazy Rembrandta: Dziewczyna w ramie obrazu i Uczony przy pulpicie. Galeria Malarstwa, Rzeźby i Sztuki Zdobniczej zachwyca bogactwem detali zabytków rzemiosła artystycznego i klasą zgromadzonych w niej dzieł sztuki, także z kolekcji Stanisława Augusta.

Dzisiejszy zamek to ważne miejsce edukacji dla dzieci i młodzieży, gdzie rozbrzmiewa dawna i nowa muzyka, i gdzie, prócz stałej ekspozycji, prezentowane są na wystawach czasowych dzieła sztuki pochodzące z największych europejskich kolekcji.

Odrestaurowane Arkady Kubickiego stały się miejscem skupiającym miłośników sztuki oraz historii (odbywają się tu m.in. Targi Książki Historycznej), a pałac Pod Blachą z empirowym Apartamentem księcia Józefa Poniatowskiego i ekspozycją największej kolekcji kobierców wschodnich ze zbiorów Teresy Sahakian – ważnym ośrodkiem edukacyjnym.

Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie

Muzeum Łazienki Królewskie to niezwykłe i magiczne miejsce. O jego pięknie stanowi połączenie klasycystycznej architektury i zabytkowych ogrodów, na które składają się ukształtowane w różnych latach, zróżnicowane pod względem stylistycznym, trzy ogrody: XVIII-wieczny Ogród Królewski, XIX-wieczny Ogród Romantyczny i XX-wieczny Ogród Modernistyczny. Towarzyszą im XVIII- i XIX-wieczne budynki pałacowe i pawilony ogrodowe oraz wolnostojące rzeźby z XVIII, XIX i XX w. Wśród pereł Łazienek warto wymienić m.in.: Pałac na Wyspie, Amfiteatr i Starą Pomarańczarnię z unikalnym Teatrem Stanisławowskim.



Muzeum Łazienki Królewskie to nie tylko piękne wnętrza i przestrzenie. To również królewska kolekcja sztuki Stanisław Augusta: obrazów, rzeźb i odlewów gipsowych, grafiki oraz medali gromadzonych przez króla z myślą o utworzeniu w Łazienkach pierwszego nowoczesnego muzeum publicznego. Łazienki Królewskie – letnia rezydencja króla Stanisława Augusta to miejsce pełne bogactwa architektonicznego i wybitna realizacja idei oświeceniowych, gdzie wysoka kultura spotyka się ze zjawiskową przyrodą.

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Program ideowy Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie łączy dwie tradycje: rezydencji królewskiej Jana III i muzeum Stanisława Kostki Potockiego. Duch wybujałego sarmatyzmu zlewa się tu w jedno z tradycją europejskości, z jej źródłem w kulturze antycznej. Pałac w Wilanowie to apogeum polskiego baroku, a jednocześnie pomnik chwały Jana III, jedynego polskiego monarchy, którego sława przekroczyła granice Rzeczpospolitej. To miejsce, gdzie historia się nawarstwia, a tradycja jest kultywowana przez kolejne pokolenia Polaków. Jednym z nich był właściciel Wilanowa, Stanisław Kostka Potocki, wybitny polityk i reformator edukacji, znawca sztuki i kolekcjoner, który pro publico bono stworzył w pałacu w Wilanowie jedno z pierwszych muzeów polskich, jedyne istniejące nieprzerwanie od ponad 200 lat.



Pałac w Wilanowie został wzniesiony przez Jana III począwszy od 1677 roku, początkowo jako wiejska willa, miejsce odpoczynku króla oraz jego rodziny. Z czasem przekształcono go w reprezentacyjną siedzibę monarszą, w typie francuskich założeń entre cour et jardin. Król Jan III zaprogramował w rezydencji wilanowskiej symboliczny kod, stanowiący do dziś o wyjątkowości tego miejsca, o jego genius loci. Zgodnie z nim pałac jest nie tylko siedzibą władzy i antycznych cnót, ale także obrazem Rzeczypospolitej. Rezydencję wilanowską charakteryzuje również harmonijne połączenie kultury i natury, głęboko wpisane w strony świata i uniwersalną symbolikę kosmologiczną.



Niezwykła artystyczna i symboliczna wartość wilanowskiej rezydencji stała się przedmiotem odpowiedzialnej troski kolejnych właścicieli. W 1805 roku Stanisław Kostka Potocki, udostępniając społeczeństwu swoją kolekcję dzieł sztuki zapoczątkował wilanowską tradycję muzealną. Jej wyjątkowość wzmacnia nieprzerwana obecność cennych zbiorów w tym samym miejscu oraz ich geneza. Muzeum wilanowskie zrodzone z daru rodu Potockich na rzecz potrzeb publicznych, powstało w warunkach, kiedy Polska straciła swoją niepodległość i nie mogły powstawać muzea państwowe. Zbiory sztuki obejmują europejskie malarstwo, grafikę i rysunek, portret polski, rzeźbę starożytną, wazy antyczne, zbiory gliptyczne, numizmaty i sztukę użytkową Dalekiego Wschodu. Inną, równie wartościową część kolekcji stanowiły pamiątki historyczne, związane z najświetniejszą przeszłością dawnej Rzeczypospolitej.



Pałac i utożsamiane przezeń, jego mieszkańców i właścicieli wartości składają się na wyjątkową w kraju i Europie wartość określaną mianem tożsamości miejsca. Rezydencja wilanowska będąca ikoną naszego dziedzictwa kulturowego w zgodzie z historyczną tradycją buduje poczucie dumy narodowej jako panteon wartości patriotycznych i obywatelskich, a zarazem oferuje warunki do nauki i przyjemnego spędzania czasu.

Muzeum regularnie organizuje wystawy czasowe, konferencje i seminaria naukowe, prowadzi badania naukowe, wydaje książki naukowe i popularnonaukowe, organizuje zajęcia edukacyjne poświęcone zarówno wartościom kulturowym, jak i przyrodniczym wilanowskiej rezydencji. Na wortalu muzeum, będącym wielkim repozytorium wiedzy i zasobów edukacyjnych, znajduje się kilka tysięcy artykułów przybliżających historię i kulturę Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Muzeum wprowadza również nowe technologie, ułatwiające gościom zwiedzanie. Liczba odwiedzających rocznie pałac przekracza 300 tys. osób, 600 tys. osób odwiedza wortal muzeum, na terenie dziedzińca, przedpola i ogrodów gościmy zaś ponad milion osób.